Vlaamse eiwitstrategie: op weg naar duurzame productie en consumptie van eiwitten

Een verduurzaming en diversificatie van de productie en consumptie van eiwitten biedt kansen voor welvaart, milieu en gezondheid. Daarom lanceert minister van Landbouw Hilde Crevits een eiwitstrategie. Ze slaat daarvoor de handen in elkaar met vertegenwoordigers van de agrovoedingsketen, kennisinstellingen en verschillende beleidsdomeinen waaronder ook het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Eiwitten maken een cruciaal deel uit van de menselijke en dierlijke voeding. We halen ze uit vlees, vis, eieren en melkproducten, maar ook uit graanproducten, peulvruchten, noten en in mindere mate uit groenten en aardappelen. Het huidige model van eiwitproductie en -consumptie staat wereldwijd onder druk. Er zijn uitdagingen op het vlak van voedselzekerheid, milieu-impact en volksgezondheid. We moeten verder inzetten op verduurzaming en diversificatie in onze eiwitproductie en consumptie. De strategie wil tegen 2030 een duurzamere, diverse en toekomstgerichte eiwitvoorziening realiseren en bijdragen tot een grotere Europese zelfvoorziening in eiwitten. Dat doet ze aan de hand van zes thema’s:

1. Duurzaam diervoeder: Ter vervanging van voornamelijk uit de VS en Zuid-Amerika aangevoerde soja kan de landbouwer zelf meer eiwitrijk diervoeder produceren: veldbonen, erwten, lokale soja, klaverrijke graslanden en mengteelten. Tegen 2030 moet alle soja in de Belgische diervoederindustrie een duurzaamheidslabel hebben en moet de helft van de gebruikte grondstoffen voor veevoeder bestaan uit nevenstromen van de voedings-en biobrandstoffenindustrie.
2. Duurzame dierlijke productie: In Vlaanderen blijft een belangrijke plaats weggelegd voor de veehouderij, zowel in het kader van voedselzekerheid en -veiligheid als in functie van circulariteit en productie-efficiëntie. Dieren onderhouden het landschap, valoriseren niet door de mens verteerbare producten zoals gras en nevenstromen en hun mest dient om gewassen te voeden en koolstof in de bodem aan te brengen. De impact op klimaat, milieu, biodiversiteit en water moet echter gereduceerd worden. Nieuwe verdienmodellen en afzetmarkten worden gestimuleerd, van biologische veeteelt over korteketenverkoop tot energieproductie.
3. Meer plantaardige eiwitten: De Vlaamse landbouw kan niet alleen meer eiwitgewassen voor dierlijke consumptie, maar ook voor menselijke consumptie produceren. Voor eiwitrijke teelten als soja en quinoa moeten er nieuwe ketens ontwikkeld worden om de landbouwers afzetzekerheid te bieden.
4. Meer nieuwe eiwitten: Nieuwe eiwitbronnen hebben een plaats in veevoeding, voeding en de biogebaseerde economie. Enkele voorbeelden: insecten, algen, eendenkroos, microbiële eiwitten uit schimmels en bacteriën, cellulaire eiwitten zoals kweekvlees, eiwitten die gewonnen worden uit biomassareststromen uit de agrovoedingsketen. Vlaanderen moet een hotspot worden op het gebied van kennis, productie en verwerking van deze ‘nieuwe’ eiwitten.
5. Meer productdiversiteit: Er moet een breed aanbod komen van smakelijke, veilige en nutritioneel hoogwaardige eiwitproducten in de winkelrekken, zodat de consument voldoende keuze heeft. Hierbij speelt ook de eventuele verwerking van eiwitbron naar -product een belangrijke rol.
6. Duurzame eiwitconsumptie: Een gezond en duurzaam voedingspatroon houdt ook een gezonde, diverse, milieuverantwoorde en lokale eiwitconsumptie in. Dierlijke eiwitbronnen hebben daar een plaats in, maar een verschuiving naar meer plantaardige en alternatieve eiwitbronnen is noodzakelijk.

De deelname van Zorg en Gezondheid aan de Vlaamse Eiwitstrategie 2021-2030 bekrachtigt onze doelstelling om samen met andere beleidsdomeinen en partners mee te werken aan een gezond en duurzaam voedselbeleid. Door meerdere invalshoeken met elkaar te verbinden en onze gezondheidspijlers mee te integreren, wordt er een win-win gecreëerd op vlak van gezondheid en leefmilieu.

De gezondheidsdoelstelling ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025’ krijgt in dit kader prioritaire aandacht. Het meewerken aan een veerkrachtig voedselsysteem zal er toe bijdragen om de gezonde keuze de eenvoudigste te maken en het duurzaam voedselgebruik te stimuleren.

De Vlaamse Eiwitstrategie maakt deel uit van dit breder voedselverhaal en leunt aan bij onze visie op een evenwichtige eiwitconsumptie die in de voedingsdriehoek een plaats krijgt. Dit onderbouwd en breed gedragen model geeft aan in welke richting ons voedingspatroon best evolueert om gezondheidswinst te bekomen zonder overbodige druk op het milieu.

Zorg en Gezond zal samen met de partnerorganisatie Gezond Leven de eiwitstrategie mee stimuleren en stelt hierbij een gezonde leefstijl en een gezonde omgeving centraal. We richten ons hiermee naar alle burgers, met extra aandacht voor de meest kwetsbare doelgroepen.

We hebben alvast allen één gemeenschappelijk einddoel: samen kansen creëren voor welvaart, milieu en gezondheid door in te zetten op lokale, duurzame en gezonde eiwitten van productie tot consumptie. De komende maanden wordt een actieprogramma opgemaakt om uitvoering te geven aan de strategie.
 

Betrokken partners

De betrokken partners in de eiwitstrategie zijn in alfabetische volgorde: Agentschap Zorg en Gezondheid, Agrolink, Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Belgian Feed Association (BFA), Bioforum, Boerenbond, Bond Beter Leefmilieu, Comeos, Departement Economie, Wetenschap en Innovatie, Departement Landbouw en Visserij, Departement Omgeving, Fevia, Flanders’ Food, Groene Kring, Innovatiesteunpunt, Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), Unie Belgische Catering (UBC), Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO), Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) en Vlaams Instituut Gezond Leven.

Zorg en Gezondheid bedankt minister Crevits voor dit initiatief en kijkt uit naar de harmonisering en de verdere acties die het gezondheids- en duurzaamheidsapect van voedsel gaan versterken.